Er was eens…
Lang, lang geleden…
Menig verhaal, met name sprookjes beginnen op deze manier. Maar wat is een verhaal precies? Wat houdt storyresearch in en waar kun je storytelling voor gebruiken?
Storytelling is op het moment van schrijven een modewoord en is tevens een paraplu- of containerbegrip. Tegenwoordig schrijft menig journalist geen artikelen meer, maar verhalen of ‘stories’, een auteur van korte verhalen is een ‘storyteller’, de medewerker communicatie een ‘storyspreader’ en noemen changemanagers zich ‘storyagents’. De term is zelfs zo populair geworden dat er een Fokke & Sukke aflevering aan werd gewijd. Met alle genoemde mogelijke variaties op en invullingen van ‘storytelling’ is naar mijn mening niets mis. Er zijn wel een aantal grote en kleine verschillen tussen de journalist, communicatiemedewerker, changemanager, auteur en wetenschappelijk onderzoeker. Er zijn verschillende definities van verhalen, maar laat ik het simpel houden: verhalen en het onderzoek doen naar verhalen kan in drie verschillende werelden gebeuren.
1. De wereld van auteurs, filmmakers, striptekenaars etc. Creatief schrijvers, bijvoorbeeld die van historische romans, verwerken of verpakken de werkelijkheid en scheppen een nieuw verhaal. Daar doen ze onderzoek voor, soms nemen ze interviews af (kwalitatief onderzoek) met het doel een novelle of roman af te leveren.
2. De wereld van professionals. Journalisten, communicatiemedewerkers, marketing- en reclamemensen gebruiken (korte) verhalen om een publiek te informeren of te verleiden. Diverse marketingbureaus maken gebruik van kwalitatief onderzoek door mensen te interviewen of focusgroepen in te richten. Dit wordt wel eens ‘human based research‘ genoemd. Het doel is inzicht te verkrijgen in het gedrag en beweegredenen van een doelgroep. Verander- of changemanagers, consultants en coaches gebruiken (vormen van) dezelfde methodiek om bijvoorbeeld breed gedragen organisatievisies te creeren of draagvlak te scheppen.
3. De wereld van wetenschappers die (kwalitatief)onderzoek doen naar (gedeelde) verhalen in organisaties en de samenleving. Deze vorm van onderzoek kan beschouwd worden als een combinatie van sociologie, antropologie, letterkunde en bestuurs- en organisatiewetenschappen. Onderzoekers die een kwalitatieve methode hanteren en narratieven (vertelde verhalen) onderzoeken, nemen interviews af of houden focusgroepen met als doel te achterhalen welke betekenissen respondenten toekennen aan bepaalde thema’s. Patronen tusssen respondenten kunnen veel vertellen over bijvoorbeeld de heersende normen en waarden in een organisatiecultuur, hoe een (re)organisatie beleefd wordt, wat medewerkers motiveert of wat hen dwars zit.
Op de vervolgpagina onder ‘Voor opdrachtgevers’ zet ik mijn dienstverlening uiteen. Te beginnen met mijn dienstverlening.